Ustawa o ziemi: kto teraz jest chroniony przed zwrotem majątku państwu.

Ustawa o ochronie praw nabywców w dobrej wierze zaczęła obowiązywać

9 kwietnia 2025 roku wszedł w życie ustawa nr 4292 'O zmianach w Kodeksie cywilnym Ukrainy w celu wzmocnienia ochrony praw nabywców w dobrej wierze'. Ustawa ta stała się przedmiotem dyskusji wśród obrońców praw i ekspertów z powodu potencjalnych ryzyk legalizacji nielegalnie przejętych państwowych gruntów.

'Nabywca w dobrej wierze to osoba, która nie wiedziała i nie mogła wiedzieć, że nabyła majątek od osoby, która nie miała prawa do jego zbycia. Załóżmy, że ktoś nielegalnie coś przejął, a następnie odsprzedał to Tobie', - wyjaśnia dziennikarz Serhij Korobkin.

Jedną z podstawowych zmian wprowadzanych przez nową ustawę jest zmiana okresów przedawnienia dla odzyskiwania majątku przez państwo lub społeczność terytorialną. Teraz, jeśli od momentu nabycia majątku przez nabywcę w dobrej wierze minęło ponad 10 lat, państwo traci prawo do jego zwrotu. W przypadkach, gdy minęło mniej niż 10 lat, państwo zobowiązane jest do wypłaty nabywcy w dobrej wierze rynkowej wartości majątku przy jego zwrocie.

Projekt ustawy został zaproponowany przez posła Igora Friśa, który przekonuje, że kwestie cywilne i karne powinny być rozdzielone. Twierdzi: 'Jeśli są schematy, jeśli jest przestępstwo, jest Kodeks karny, który nie ma okresów przedawnienia i który chroni interesy państwa i społeczeństwa'.

Federacja Pracodawców Ukrainy poparła nową ustawę, twierdząc, że zapewnia stabilność prowadzenia biznesu i zmniejsza ryzyko dla inwestycji. Jednak krytycy ustawy dostrzegają w niej poważne zagrożenia. Na oficjalnej stronie prezydenta Ukrainy zarejestrowano petycję o nałożenie weta na ten projekt ustawy, ale została zignorowana.

Autor petycji, Michaił Tereszczenko, twierdzi, że ustawa 'jest skierowana na ochronę nabywców w złej wierze, którzy nielegalnie przez osoby podstawione uzyskali na własność lasy, zbiorniki wodne i brzegi, obiekty archeologiczne, ziemię obrony itp.'.

Centrum przeciwdziałania korupcji zwraca uwagę na popularny schemat wykorzystywania osób podstawionych: 'Liczne śledztwa wskazują, że schematy z zbytem ziemi najpierw buduje się w taki sposób, aby ziemia przeszła przez kilka ogniw właścicieli, zanim trafi w ręce końcowego beneficjenta, który był pierwotnie w temacie i 'w grze'. Ostatni formalnie jest tym samym nabywcą w dobrej wierze'.

Z danych Funduszu Mienia Państwowego wynika, że w 2024 roku wartość działek, wobec których złożono pozwy sądowe, wynosi ponad 407 miliardów UAH. Przyjęciem nowej ustawy państwo zobowiązuje się do rezygnacji z części tych działek i odpowiednich środków.

Warto zauważyć, że ustawa nie ma zastosowania do obiektów infrastruktury krytycznej, obiektów strategicznych, ziemi obrony, funduszu przyrodniczo-ochronnego, budowli hydrotechnicznych oraz obiektów dziedzictwa kulturowego, jeśli miały taki status w momencie wyłączenia z własności państwowej. Niemniej jednak istnieje wiele obiektów, które 10 lat temu nie były uznawane za krytyczne, strategiczne czy chronione.